De vulkanen Het zijn enkele van de meest indrukwekkende en tegelijkertijd gevaarlijkste geologische verschijnselen die onze planeet ons te bieden heeft. Geologen, vulkanologen en amateurs zijn al eeuwenlang gefascineerd door het onderzoek en de classificatie van deze mineralen. Niet alleen vanwege de bedreiging die ze in bepaalde gebieden kunnen vormen, maar ook omdat ze vensters zijn naar het binnenste van de aarde. Ze kunnen het landschap radicaal veranderen, het klimaat beïnvloeden en natuurlijk onze kennis over de dynamiek van de aarde vergroten. In dit artikel gaan we dieper in op een volledige geologische lijst met de verschillende namen, typen en classificaties van vulkanen over de hele wereld, waarbij wetenschappelijke criteria, de verschillende vormen en de gebieden die het meest opmerkelijk zijn vanwege hun vulkanische activiteit, worden behandeld.
We maken een tour die de volgende gebieden omvat: Geologische definitie van een vulkaan, zijn vormingsprocessen, classificaties volgens activiteit, morfologie en structuurtotdat er een evaluatie is gemaakt van de meest representatieve vulkanen van alle continenten, de regio's waar ze geconcentreerd zijn en het belang dat ze hebben in zowel de geschiedenis van de mensheid als in de huidige ecosystemen. Bereid je voor op verrassende feiten, gedetailleerde lijsten en duidelijke voorbeelden, waardoor je het vulkanische fenomeen beter zult begrijpen dan ooit tevoren.
Wat is een vulkaan en hoe ontstaat deze?
Un vulkaan Het is een geologische structuur waardoor de magma uit het binnenste van de aarde slaagt erin om naar de oppervlakte te komen en daarbij materialen in de vorm van lava, as, gassen en rotsen uit te stoten. Volgens de National Geographic InstituteWat we aan de oppervlakte zien, is het zichtbare resultaat van een diep geodynamisch proces waarbij magma zich over duizenden en zelfs miljoenen jaren verplaatst en ophoopt.
Het proces van de vorming van een vulkaan begint met het bestaan van een magmabron, een gevolg van de beweging van tektonische platen of de aanwezigheid van een hotspot. Door een gat genaamd eruptieve mond, het vulkanische materiaal komt naar boven en vormt wat bekend staat als vulkanisch gebouw, in veel gevallen met een kegelvormig silhouet, maar niet altijd. Paradigmatische voorbeelden van deze formatie zijn te vinden in de Teide (Spanje), de Etna (Italië) of de Mauna Loa (Hawaii).
Deze processen zorgen niet alleen voor spectaculaire landschappen, maar zijn ook nauw verbonden met het ontstaan van hele eilandengroepen, zoals de Canarische Eilanden, Hawaï en IJsland. Ook zijn ze nauw verbonden met de vorming van hele continenten, dankzij de voortdurende interactie tussen de aardkorst en de aardmantel.
Classificatie van vulkanen volgens hun activiteit
Een van de meest traditionele manieren om vulkanen te classificeren is op basis van hun activiteiten niveau. Deze classificatie brengt nuances en controverses met zich mee, maar is wel nuttig voor risicomanagement en het voorspellen van uitbarstingen. Er worden over het algemeen drie brede categorieën onderscheiden:
- Actieve vulkanen: Dit zijn gebieden waarbij een uitbarsting of vulkanische activiteit is geregistreerd tijdens het Holoceen (ongeveer de laatste 10.000 jaar), of waarbij duidelijke tekenen van activiteit te zien zijn, zoals fumarolen, gasemissies, een verhoogde temperatuur van de grond of het nabijgelegen water, of gegevens over seismische activiteit of oppervlaktevervormingen. Een actieve vulkaan kan momenteel slapend zijn, maar heeft het vermogen om op elk moment uit te barsten. Een voorbeeld hiervan is de Kilauea op Hawaï, die gedurende meerdere decennia vrijwel constant uitbarst, of de Popocatepetl in Mexico.
- Inactieve of slapende vulkanen: Ze komen overeen met die welke de laatste tijd geen eruptieve activiteit hebben vertoond, maar het potentieel behouden om in de toekomst weer actief te worden, aangezien niets garandeert dat ze definitief 'uit' zijn. Veel slapende vulkanen worden na eeuwen van ogenschijnlijke rust opnieuw verrast door uitbarstingen.
- Uitgedoofde vulkanen: De bron van magma is verloren gegaan, dus er wordt geen toekomstige eruptieve activiteit verwacht. Hoewel ze in het verleden wel zijn uitgebarsten, zijn ze nu ‘losgekoppeld’ en is de kans op een nieuwe uitbarsting vrijwel nul.
Deze indeling is indicatief en hangt af van de menselijke tijdschaal., wat onbeduidend is vergeleken met de geologische tijd. Het onderscheid kan in feite variëren, afhankelijk van de voortgang van de kennis en nieuwe technologieën voor het monitoren van vulkanen.
Soorten vulkanen volgens morfologie en structuur
Naast tijdscriteria kunnen vulkanen ook worden onderscheiden op basis van hun uiterlijk, hun ontstaanswijze en de aard van hun uitbarstingen. Hierbij onderscheiden we een aantal hoofdtypen:
- Schildvulkanen: Ze hebben brede vormen en een laag profiel, met zachte hellingen. Ze worden gekenmerkt door overvloedige uitbarstingen en de uitstoot van zeer vloeibare lava, die zich over grote afstanden uitstrekt. Een prominent voorbeeld is de Mauna Loa op Hawaï.
- Sintel- en slakkenkegels: Klein, met steile hellingen, vrijwel geheel gevormd door de opeenhoping van pyroclastische fragmenten die vrijkomen bij explosieve uitbarstingen. Vertegenwoordigers van dit type zijn de Paricutin (Mexico) en de Jorullo (Mexico).
- Stratovulkanen of samengestelde vulkanen: Deze structuren zijn het meest emblematisch: ze hebben een kegelvormig silhouet en zijn ontstaan door de opeenhoping van lagen lava en gefragmenteerd materiaal. De uitbarstingen zijn afwisselend lavastromen en heftige explosies. Tot de bekendste behoren de Etna en Vesuvius (Italië), de Fuji (Japan) en de Colima (Mexico).
- Monogene vulkanen: Ze kennen slechts één uitbarsting, die gewoonlijk enkele weken tot jaren duurt en waarbij doorgaans kleine sintelkegels ontstaan.
- Polygene vulkanen: In de loop van hun leven vinden er talloze uitbarstingen plaats, waarbij complexe en grote structuren ontstaan, zoals stratovulkanen.
deze morfologische diversiteit Het reageert op de kenmerken van het magma, de regionale tektoniek, de duur van de activiteit en de interactie met de omgeving, zowel op het land als onder de zee.
Wereldwijde verspreiding van vulkanen
Het voorkomen van vulkanen op het aardoppervlak is niet willekeurig. Ongeveer 70% van alle actieve en slapende vulkanen bevinden zich in de Pacifische Ring van Vuur., een hoefijzervormig gebied van ongeveer 40.000 kilometer dat Nieuw-Zeeland, de Filipijnen, Japan, Kamtsjatka, Alaska, de westkust van Noord- en Zuid-Amerika, tot aan Chili en Argentinië in het zuiden en dwars door Midden-Amerika met elkaar verbindt. Hier komen tektonische platen samen, botsen met elkaar en ontstaan subductiezones, die bevorderlijk zijn voor de vorming van magma. Om dieper in te gaan op de vorming van deze verschijnselen, kunt u onze gids voor de oorsprong van vulkanen.
Daarnaast zijn er vulkanen die verband houden met hot spots, waar de aardmantel de lithosfeer indrukt en zo vulkaanketens zoals Hawaï en Yellowstone vormen. Op plekken als de Canarische Eilanden en Madeira kunnen deze mechanismen samenkomen, waardoor een rijke opeenvolging van vulkanen van uiteenlopende leeftijden en activiteit ontstaat.
Momenteel wordt geschat dat Er zijn ongeveer 1.350 actieve vulkanen op aarde, hoewel als we de inactieve en uitgestorven exemplaren meetellen, het aantal volgens de meest recente gegevens van de Wereldwijd Vulkanisme Programma.
Iconische vulkanen: de meest relevante namen en locaties
Op de planeet zijn duizenden vulkanen te vinden. Sommige hebben een eigen naam, vanwege hun uitbarstingsgeschiedenis, gevaar of bijzonderheden. De volgende lijst bevat enkele van de bekendste actieve en uitgedoofde vulkanen per continent, samen met hun belangrijkste kenmerken en interessante gegevens:
Amerika
- Popocatepetl (Mexico, 5.426 m): Stratovulkaan met voortdurende activiteit en groot gevaar vanwege de nabijheid van Mexico-Stad.
- Colima (Mexico, 3.820 m): Een van de meest actieve in Latijns-Amerika.
- Citlaltépetl of Orizaba Peak (Mexico, 5.636 m).
- Villarrica (Chili, 2.847 m): Beroemd vanwege het lavameer in de krater.
- Cotopaxi (Ecuador, 5.897 m): onderdeel van het Cotopaxi Nationaal Park.
- Sangay (Ecuador, 5.230 m).
- St. Helena (VS, 2.549 m): De uitbarsting in 1980 had grote gevolgen.
- Cleveland (Aleoeten, VS, 1.730 m).
- Ojos del Salado (Chili/Argentinië, 6.893 m): Wordt beschouwd als de hoogste actieve vulkaan ter wereld.
- San Cristóbal (Nicaragua, 1.745 m): De hoogste berg in Nicaragua.
- Vulkaan van vuur (Guatemala, 3.763 m): Hoge eruptieve frequentie.
- Telica (Nicaragua, 1.635 m).
Europa
- Etna (Italië, 3.329 m): De meest actieve en meest bestudeerde soort in Europa.
- Vesuvius (Italië, 1.282 m): Beroemd om de verwoesting van Pompeii en Herculaneum in 79 n.Chr.
- Stromboli (Italië): De uitbarsting ervan is een bekend schouwspel in de Tyrreense Zee.
- hekla (IJsland, 1.491 m): Historisch actief en hoofdrolspeler in de Noorse mythologie.
- geldingardalur (IJsland): Gelegen op het schiereiland Reykjanes, recente uitbarsting in 2021.
Azië
- Fuji (Japan): Icoon van de Japanse cultuur.
- Sakurajima (Japan): Zeer actief en dicht bij stedelijke gebieden.
- Karymsky (Rusland, schiereiland Kamtsjatka, 1.536 m).
- Shiveluch (Rusland, 3.283 m): Komt vaak voor bij vulkaanuitbarstingen.
- Sinabung (Indonesië, 2.460 m): Na eeuwenlang onderzoek is de vulkaan in 2010 weer actief geworden.
- Semeru (Indonesië, 3.676 m): Ook erg actief.
- Aso (Japan, 1.592 m).
- Taal (Filipijnen): Gevaarlijk vanwege de nabijheid van bewoonde gebieden en de explosieve capaciteit.
- Merapi (Indonesië): Een constante bedreiging voor Yogyakarta.
- Krakatoa (Indonesië): Beroemd vanwege de verwoestende uitbarsting van 1883.
- Agung (Indonesië): Heilig op Bali.
Afrika en India
- nyiragongo (DR Congo, 3.471 m): Deze berg is bijzonder vanwege het lavameer en vormt een gevaar voor de stad Goma.
- Nyamaragira (DR Congo): Ook erg actief.
Oceanië
- Zet Yasur op (Vanuatu): Wordt beschouwd als de meest toegankelijke actieve vulkaan ter wereld.
- Rabaul (Papoea-Nieuw-Guinea, 688 m): Verwoestte in 1994 de gelijknamige stad.
Supervulkanen
- Yellowstone (Verenigde Staten): Een van de supervulkanen die het meest nauwlettend in de gaten wordt gehouden, vanwege het potentieel om verwoestende veranderingen op wereldschaal te veroorzaken.
- Aira-ketel (Japan): Oorsprong van grote uitbarstingen en bron van Sakurajima.
De impact van vulkanen op het leven en de samenleving
De geschiedenis staat vol met vulkaanuitbarstingen die de loop van hele beschavingen hebben veranderd. Een voorbeeld hiervan was de uitbraak van Vesuvius die Pompeii en Herculaneum begroef. Andere even verwoestende episodes waren die van Krakatoa in 1883, die tsunami's en wereldwijde klimaatveranderingen veroorzaakte, of die van St. Helena in 1980, wat een revolutie teweegbracht in de hulpverlening in Noord-Amerika. Vulkanen kunnen een directe dreiging voor miljoenen mensen, zoals gebeurt in dichtbevolkte gebieden in de buurt van de Popocatepetl, Merapi, Taal o nyiragongo.
Ze spelen echter ook een sleutelrol bij het creëren vruchtbare bodems, het ontstaan van nieuwe landen en het in stand houden van unieke ecosystemen. Vulkanische gassen en as kunnen het klimaat beïnvloeden, de temperaturen wereldwijd verlagen en zelfs bijdragen aan de vorming van mineralen en natuurlijke hulpbronnen met grote economische waarde.
Vulkanen in Spanje: een speciaal geval
In Spanje zijn er bijna honderd vulkanen, waarvan er veel geconcentreerd zijn in de Canarische Eilanden. Deze archipel heeft een volledig vulkanische oorsprong en is op verschillende plaatsen nog steeds actief. Hij Teide (3.715 m) op Tenerife, is de hoogste piek van het land en een wereldwijde geologische referentie, terwijl de Cumbre Vieja-vulkaan (La Palma) was in 2021 het toneel van de laatste grote uitbarsting op het Iberisch Schiereiland.
De schiereiland vulkanische zones Voorbeelden hiervan zijn La Garrotxa (Girona), met meer dan 40 vulkaankegels, en het vulkaanveld Calatrava (Ciudad Real), waarvan de laatste uitbarsting dateert van 3.600 v.Chr. Hoewel de kans op nieuwe uitbarstingen op het schiereiland klein is, neemt de wetenschappelijke en toeristische belangstelling voor deze landschappen nog steeds toe.
De gevaarlijkste vulkanen: monitoring en criteria
Op de wereldwijde lijst vallen enkele vulkanen op vanwege hun huidige gevaar en het aantal mensen dat gevaar loopt:
- Taal (Filipijnen): Kan explosieve uitbarstingen veroorzaken in de buurt van dichtbevolkte gebieden.
- Merapi (Indonesië): In de omgeving van Yogyakarta, een van de dichtstbevolkte steden ter wereld.
- nyiragongo (DR Congo): De snelle lavastroom heeft de stad Goma al meerdere keren bedreigd.
- Krakatoa (Indonesië): Historische uitbarstingen met grote gewelddadigheid en tsunami-veroorzakend potentieel.
- Popocatepetl (Mexico): Vanwege de nabijheid van Mexico-Stad en de voortdurende activiteit is het een van de meest nauwlettend gecontroleerde staten in Amerika.
- Colima (Mexico), Sakurajima (Japan), Oude top (Spanje), onder andere.
Deze vulkanen worden voortdurend gemonitord met behulp van seismische netwerken, thermische camera's en satellieten, elke verandering kan catastrofale gevolgen hebben. Om meer te weten te komen over de bewakingsmaatregelen nodigen wij u uit om onze website te bezoeken. Complete gids voor het monitoren van gevaarlijke vulkanen.
Interessante feiten en weetjes over vulkanen
Vulkanen kunnen worden aangetroffen in ogenschijnlijk rustige gebieden, bijvoorbeeld onder de zee waar eilanden ontstaan, of op hotspots ver van plaatgrenzen. Sommige aanwezigen permanent lavameer (zoals hij nyiragongo of Villarrica), anderen bereiken recordhoogtes zoals Ojos del Saladoen sommige worden, ondanks dat er de laatste tijd geen activiteit is geweest, nog steeds als gevaarlijk beschouwd vanwege geologische criteria of hun effecten in het verleden.
Ondanks de vooruitgang in de monitoring blijven vulkaanuitbarstingen moeilijk nauwkeurig te voorspellen, dus het beste instrument blijft de preventie en educatie. Om meer over deze verschijnselen te weten te komen, kunt u ook onze artikel over de supervulkanen van de wereld.